complement van mogelijkheid: 看不见/看得见: heden of toekomst (1)
complement van resultaat: 没看见/看见了/看见: verleden (2)
(1) 我看得见国王！ Ik zie de koning!
(2) 去年我每天看见国王。 Vorig jaar zag ik de koning elke dag.
Antwoorden op een brief die je gekregen hebt, gebeurt standaard als volgt:
收到您的信很高兴。
Hoe zeg je dat je iets al een bepaalde tijd niet (meer) hebt gedaan:
- 我已经一年没有学汉语了。 Ik heb al 1 jaar geen Chinees meer gestudeerd.
- 我们两个星期没有上课。 We hebben twee weken geen les gehad.
Dit in tegenstelling tot:
- 我们两个星期不上课。 We hebben (de volgende) twee weken geen les.
Bij werkwoorden die geen tijdsduur uitdrukken wordt het werkwoord niet herhaald. Wanneer er een object bij staat, wordt ook enkel een zins-了 gebruikt. Zonder object komt er een extra 了 bij.
- 我认识她五年了。 Ik ken haar vijf jaar.
- 我离婚了八年了。 Ik ben 8 jaar gescheiden.
Het object kan op drie verschillende plaatsen komen:
- 我（开）车开了两个小时。
- 我开了两个小时（的）车。
- 这个车，我开了两个小时。
Verschil zonder en met zins-了:
- 我学汉语学了一年。(ik studeer niet meer)
- 我学汉语学了三年了。(ik studeer nog steeds)
De tijdsduur kan ook vóór het werkwoord komen indien je wilt zeggen dat de actie binnen de tijdsduur gebeurt.
- 我一个小时跑十公里。 Ik loop tien kilometer per uur.
Het complement van resultaat wordt gebruikt om aan te duiden hoe een actie afgelopen is. Het complement van mogelijkheid duidt aan hoe een actie (mogelijk) gaat aflopen.
Complement van resultaat:
听懂了: ik heb het (gehoord en) begrepen
没听懂: ik heb het (gehoord en) niet begrepen
Complement van mogelijkheid:
听得懂: ik begrijp het (wat ik hoor)
听不懂: ik begrijp het niet (wat ik hoor)
Bij het complement van richting is er nog een speciale constructie voor de werkwoorden 出, 下 en 起 uit groep A. In plaats van 他下山去 kun je ook zeggen 他从山上下去. Voorbeelden voor 出 en 起:
他从家里出来。
他从床上起来。
Wanneer je het complement van hoedanigheid combineert met een vergelijking dan komt het complement voor 比. Bijvoorbeeld:
男人开车开得比女人快。
En nog een leuke zin om het jaar af te sluiten:
女人给朋友打电话的时间比男人给朋友打电话的时间长多了！
半个小时。 Een half uur.
一个半小时。 Anderhalf uur.
三天半。 3,5 dag.
打九折 = 10% korting
打八折 = 20% korting
...
打一折 = 90% korting
De vergelijkende trap kunnen we formuleren door een adjectief te gebruiken zonder modifier. Bvb:
我搞 (ik ben groter).
Om met iets of iemand te kunnen vergelijken, gebruiken we de volgende constructie:
我比你高 (ik ben groter dan jou).
Bepaalde modifiers zijn toegelaten om aan te duiden hoe groot het verschil is:
我比你高一点儿。 Ik ben een beetje groter dan jou.
我比你高多了/得多。 Ik ben veel groter dan jou.
我比你还要/更高。 Ik ben nog groter dan jou.
We kunnen ook precies aanduiden hoeveel iets verschilt van iets anders door er een hoeveelheid achter te plakken:
我比我女朋友大六岁。 Ik ben 6 jaar ouder dan mijn vriendin.
荷兰比比利时多六百万个人。 Nederland heeft 6 miljoen mensen meer dan België.
Het maatwoord voor kledingstukken is 件. Een uitzondering is er voor 裤子 en 裙子 waar je 条 gebruikt als maatwoord.
- 我走。 Ik ga (ik vertrek).
- 我去。 Ik ga er naar toe.
- 我走路。 Ik ga te voet.
- 我走路去。 Ik ga er te voet naar toe.
- 我散步。 Ik wandel.
Een object dat bij een zin met een tijdsduur staat, kan op vier verschillende plaatsen staan:
- 我睡觉睡了八个小时。
- 我睡了八个小时的觉。
- 我睡了八个小时觉。
- 觉我睡了八个小时。
Behalve 多长时间 kan je ook 几 gebruiken om te vragen hoe lang iets geduurd heeft: 你走了几个小时的路？
- 我学了两年半的汉语。 Ik heb 2,5 jaar Chinees gestudeerd (en ik ben gestopt).
- 我学了两年半的汉语了。 Ik studeer al 2,5 jaar Chinees (en ben nog altijd bezig).
Wanneer het object dat bij de werkwoorden 来, 去, 到 en 在 en bij de voorzetsels 在 en 从 staat geen plaats aanduidt, dan moet er 这儿 of 那儿 gebruikt worden. Wanneer de spreker zich op de plaats van het object bevindt, dan gebruik je 这儿, anders 那儿. Bijvoorbeeld:
- 你可以来力波这儿。 Je mag naar 力波 komen.
- 好啊，我马上去你那儿。 Goed, ik kom direct naar je toe.
De spreker uit de eerste zin is momenteel bij 力波 thuis. Hij is dus zelf fysiek aanwezig op de plaats van het object en zegt daarom 这儿. De spreker van de tweede zin is nog niet bij 力波 thuis en daarom gebruikt hij 那儿.
In het Chinees wordt er ook een onderscheid gemaakt tussen een tijdstip (wanneer) en een tijdsduur (hoe lang). Bijvoorbeeld:
- Ik kom om 1 uur namiddag. 我上午一点来。
- Ik heb een uur lang gekeerd. 我打扫了一个小时。
Een minuut als tijdsduur wordt 一分钟, een kwartier wordt 一刻钟, een uur wordt 一个小时 en een maand wordt 一个月.
Een tijdstip komt steeds voor het onderwerp of het werkwoord in de zin. De tijdsduur daarentegen wordt achter het werkwoord geplaatst. Wanneer er bij het werkwoord een object staat, dan wordt het werkwoord achter het object herhaald. Het eerste werkwoord mag dan worden weggelaten: 我们（学）汉语学了两年半。
Om te vragen hoe lang iets geduurd heeft, gebruik je het vraagwoord 多长时间. Bijvoorbeeld: 你等了多长时间？ 我等了两个小时！
Bij het complement van richting (去 en 来) werden de werkwoorden onderverdeeld in twee groepen. Bij groep A (een groep van 8 vaste werkwoorden) kwam het lijdend voorwerp altijd tussen het werkwoord en 去 of 来: 他上山去。 In groep B zijn er 4 mogelijkheden:
1) Ertussen: 打电话来。
2) Achteraan: 带来书包。
3) Met 把: 他忘了把雨伞带来。
4) Vooraan: 雨伞他忘了带来。of 他忘了雨伞带来。
Het vierde alternatief kan enkel gebruikt worden wanneer het lijdend voorwerp bepaald is en wanneer men het wil benadrukken.
Voor getallen vanaf tienduizend gebruiken de Chinezen het karakter 万.一万 is dus 10.000, 二万 is 20.000, 三万 is 30.000 enz... Honderduizend komt overeen met 10 keer tienduizend, m.a.w. 100.000 is 十万. 1 miljoen is dan 百万 en 10 miljoen is 千万. Vanaf 100 miljoen wordt weer een nieuw karakter gebruikt: 亿. 1 miljard is bijgevolg 十亿.
Een paar voorbeelden:
- 1990年比利时的人口是多少？ 九百万。 (9 miljoen)
- 现在上海的人口是多少？ 一千四百万。 (14 miljoen)
- 中国的呢？ 十三亿。 (1,3 miljard)
Het cijfer dat voor de komma staat, wordt op dezelfde manier geschreven als wanneer er geen komma zou staan. De komma zelf wordt weergegeven door 点. Alle cijfers die na de komma komen worden gewoonweg opgesomd.
Een paar voorbeelden:
- 28,5 = 二十八点五
- 0,98 = 〇点九八
Breuken (en dus ook procenten) worden weergegeven door 分之. De noemer wordt ervoor geplaatst terwijl de teller erachter wordt geschreven. Vermits procenten niets meer zijn dan hondersten, is dezelfde werkwijze hier van toepassing, waarbij dan 100 als noemer wordt gebruikt en het procentdeel als teller.
Een paar voorbeelden:
- ¾ = 四分之三
- 56% (= 56/100) = 百分之五十六
去 en 来 worden bij een werkwoord geplaatst om de richting van de actie aan te duiden. Bij 去 is de richting van de actie weg van de spreker of het onderwerp van gesprek, terwijl bij 来 de richting van de actie net naar de spreker of het onderwerp van gesprek toe is.
- 他进来。 Hij komt binnen.
- 他进去。 Hij gaat naar binnen.
- 她出来。 Zij komt buiten.
- 她出去。 Zij gaat naar buiten.
De werkwoorden die gebruikt worden bij 去 en 来 kunnen ingedeeld worden in twee groepen. De eerste groep bestaat uit de volgende acht werkwoorden: 上，下，到，进，出，起，回 en 过. De tweede groep bevat alle andere werkwoorden.
Wanneer er een lijdend voorwerp gebruikt wordt dan zal dit voor de eerste groep werkwoorden steeds tussen het werkwoord en het complement geplaatst worden:
- 妈妈回北京来。 Mama komt terug naar Peking.
- 他上船去。 Hij gaat aan boord.
Voor de werkwoorden uit de tweede groep zijn er andere regels van toepassing die we pas in de volgende les zullen zien.
Deze les hebben we ons beziggehouden met het inkijken van het examen. Verder heeft 狄老师 geprobeerd zijn manier van lesgeven te verduidelijken. Daarnaast hebben we ook nog onze tonen herhaald en enkele tips ontvangen om deze thuis zelfstandig in te kunnen oefenen:
- eerste toon: doe een fietsbel na (tīngēlīngēlīng) (今天星期三)
- tweede toon: het geluid van een luchtbel die opstijgt (blúb) (荷兰人，银行)
- derde toon: het geluid van het motortje in een aquarium: bzzz (美国)
- vierde toon: fòei! (再见，现在)
我想用美元换欧元。 Ik wil graag dollars wisselen in euro's.
今天的汇率是多少？ Wat is de huidige wisselkoers?
现在100美元换73欧元。 Momenteel is 100 dollar, 73 euro waard.
Deze les hebben we herhalingsoefeningen gemaakt op het gebruik van 得 en 一点.
